Się zwróciło 1981 r.

Inspiracją dla napisania „Się zwróciło” oraz „Zapalenie dętki” była forma tekstu satyrycznego wymyślona i stosowana w latach 50. i 60. przez  satyryka i poetę Mariana Załuckiego.
Bardzo lubiłem jego występy na scenach Buffo i Syreny. Imponował mi swoimi tekstami i bardzo charakterystyczną interpretacją. Była to wspaniała satyra obyczajowa, choć także polityczna, ale bardzo subtelna i ostrożna.

---

Anglicy jeżdżą i Francuzi
chłonąć kulturę, poznać ludzi
w historii obcych stron poszperać
interesują ich muzea...
a Polak? – Polak też jeździ
ale w innym celu
i jak już rusza z PRL-u
od Montrealu poprzez Saloniki
do pustyni Gobi
to nie po to, żeby się gapić na pomniki
ale żeby zarobić.
Czy to warto tak po muzeach łazić panowie
zgłębiać sztuki?
Polak ważniejszą rzecz ma na głowie
musi sprzedać peruki!
kiedy na przykład jest na Rusi
to dla lepszego samopoczucia
dżinsy opchnąć musi
oraz żwaczkę czyli gumę do żucia
bo chyba ślepi są i głusi
co nie sprzedają nic na Rusi
każdy, kto był się przekonał
zresztą... co by Rosjanie rzekli o nas?
a gdzie co idzie – dobrze wie się
i w tym największy jest ambaras
żeby kupić w Warszawie, a sprzedać w Odessie
albo zamienić
na aparat
do dziur wiercenia
albo Zenit, albo Zorkę-5
nie, nie
nie do robienia zdjęć
wszyscy przecież wiedzą o tym
i starsze panie, i smarkule
że Zorki idą znów za złoto
w Istambule.
Albo
i to się lepiej „karkuluje”
jak mi powiedział pan z Radomia
za Zorkę kożuch się handluje
i to jest biznes
niech ja skonam
a jak dołożysz pan wiertarkę
żelazko albo suszarkę
i żeby Turek o nas źle nie myślał
dorzucisz jeszcze jakiś mały kryształ
to gwarantuję, że pan nie przegrasz
masz pan kurteczkę – rękaw reglan
skórka tłoczona, pagon, bajery
jak mam być z panem tutaj szczery
za taką kurtkę to panu powiem
one hundred thousand
w Rembertowie
no i tak dalej, et cetera
gdy Polak w podróż się wybiera
wie gdzie, co idzie i za ile
i tylko bierze go cholera
bo tych świątyń, tych gruzów tyle
kamienie, kamienie ciągle pokazują
tu kamienie agory
tam kamienie świątyni
chociaż kamienie też Polaka interesują
najbardziej
piasek pustyni
i jak mnie uczy rada szczera
doktorostwa z Hajnówki
jak się ma chody u jubilera
za gram dostanie się dwie stówki.
No i jest dobrze, good, OK
Polak zna dobrze terms of trade
jedziemy dalej, jakoś leci
Polak dobrze zna marketing
i gdyby nawet ktoś przeciwko miał co
musi przyznać
że podróże kształcą!
Ale nie chciałbym zbyt surowo
rodaka, bądź co bądź, oceniać
ostrzem satyry maltretować
więc spytam jeszcze o wrażenia.
Polak spytany o wrażenia
jak w podróży było?
odpowie w lot bez żenady cienia
dobrze! – się zwróciło.